Giải thích TENET - bom tấn hành động có thể khiến nhiều khán giả phải lắc đầu khó hiểu

Thuyết du hành thời gian luôn là điều nằm trên lý thuyết và đó cũng không phải câu chuyện mới được đưa lên màn ảnh rộng.

Một trong những chuỗi tác phẩm khoa học giả tưởng nổi tiếng nhất liên quan đến thuyết này chính là Back To Future, ra mắt năm 1985 và được đạo diễn bởi Robert Zemeckis. Khi đó, biên kịch của bộ phim đã xây dựng những ý tưởng về việc con người có thể du hành ngược trở lại quá khứ nhằm tác động nhưng không làm xáo trộn dòng thời gian hiện tại.

Việc này thực tế vẫn chỉ nằm trên những lý thuyết còn nhiều sơ hở và nó hoàn toàn mang tính tương đối. Tuy nhiên, ở TENET, câu chuyện không chỉ được giải thích theo hướng du hành thời gian như thông thường mà còn xoay chuyển hiểu biết của chúng ta về các lý thuyết chưa được kiểm chứng theo một chiều hướng mới. 

Tenet nối dài chuỗi phim lấy khoa học lý thuyết làm bàn đạp câu chuyện của Christopher Nolan. Ảnh: Warner Bros

Trước hết, để hiểu hơn về cách thức du hành thời gian, chúng ta cần tìm hiểu một thuyết căn bản - thứ trở thành cốt lõi và gây hoang mang lớn nhất cho người xem, khoa học hiện đại gọi đó là Nghịch lý ông nội. Thuyết này được đưa gia bởi nhà khoa học René Barjavel trong cuốn Le Voyageur Imprudent xuất bản năm 1943. Nội dung cụ thể của thuyết này như sau:

Có một người đàn ông du hành thời gian về quá khứ và giết ông nội mình trước khi ông mình cưới bà nội. Kết quả là cha của anh ta sẽ không được sinh ra, điều đó dẫn tới người đàn ông đó sẽ không bao giờ được ra đời thì làm sao anh ta có thể du hành về quá khứ.

Nhưng nếu anh không về quá khứ để giết ông nội mình thì ông nội anh phải còn sống và điều đó nghĩa là anh vẫn được ra đời và có thể vượt thời gian để giết ông nội.

Nghịch lý này là mấu chốt lớn nhất trong quan điểm của bộ phim. Tác phẩm mới nhất của Christopher Nolan được đặt tên là TENET - tạm dịch là giáo lý hay nguyên lý - tức là về cơ bản đó chỉ là một cái nhìn và cảm quan của tác giả dựa trên các nguyên lý (hay nghịch lý) khó giải thích của khoa học suy đoán hiện đại.

Sẽ có những điểm chưa đúng hoặc không logic, nên người xem cũng cần tỉnh táo và coi các điểm đó như một nút thắt để tăng thêm kịch tính cho tác phẩm.

Lưu ý: Phần sau có tiết lộ gần hết nội dung chính của phim. Bạn đọc nên cân nhắc trước khi xem

Trong một tương lai không được ấn định, con người phải chịu những hậu quả tàn khốc do suy kiệt nguồn năng lượng và thế giới bị tàn phá một cách không thể cải tạo. Vào thời điểm đó, người ta phát minh ra một loại máy có thể nghịch đảo thời gian. Thay vì đưa con người về một thời điểm xác định trong quá khứ, người Nghịch Đảo có thể di chuyển ngược thời gian cho đến thời điểm đã chọn.

Chính thứ công nghệ mới này đã khiến cho thế hệ tương lai tin rằng, họ có thể tiêu diệt chúng ta của hiện tại để tránh gây ra những hiểm họa trong thế hệ của họ. (Điều này gây nên nghịch lý ông nội và chúng ta cần tạm chấp nhận chuyện đó để phát triển tiếp mạch phim).

Để hủy diệt chúng ta, họ cần đến 1 Thuật Toán do một nhà nữ khoa học đã tìm ra trong tương lai. Tuy nhiên, cô đã kịp gửi nó về quá khứ và chia ra làm 9 phần đặt ở những nơi, cho những người khác nhau cất giữ.

Những kẻ phản diện của tương lai biết được điều đó, chúng thông đồng với một gã tên Sator trong quá khứ, biến hắn trở thành tay sai nhằm tìm kiếm 9 phần bị tách rời đó nhằm hủy diệt sự sống theo đúng kế hoạch.

Nhân vật chính do John David Washington thủ vai không có tên trong toàn bộ tác phẩm (chúng ta tạm gọi là Anh) là người được giao nhiệm vụ ngăn chặn kế hoạch của Sator hay nói đúng hơn và ngăn chặn việc 9 phần của thuật toán được ráp lại thành công.

Nhân vật chính không được đặt tên nhưng lại là người giải quyết toàn bộ mâu thuẫn của TENET. Ảnh: Warner Bros

Mở đầu phim, tại một nhà hát Opera ở Kiev, Anh tham gia cùng 2 người khác trong một nhiệm vụ nhằm giải cứu một nhân vật FBI - người là đặc vụ chìm đang giữ một phần của thuật toán. Cuộc tấn công sau này được tiết lộ là do Sator thực hiện.

Tuy nhiên, nhiệm vụ thất bại, nhóm của Anh bị bắt. Một trong số đó đã phải khai ra kế hoạch. Khi này Anh quyết định nuốt viên thuốc tự tử đã được giao trước đó nhưng sau cùng viên thuốc được tiết lộ là giả.

Sator đã có được thiết bị và anh được giải cứu bởi một tổ chức có tên TENET - tổ chức giải cứu thế giới khỏi nguy cơ Chiến tranh thế giới thứ 3. Toàn bộ thân phận của anh đã bị xóa bỏ cho nhiệm vụ mới quan trọng. Anh được đưa đến một công trình điện gió ngoài biển khơi, chờ cơ hội thay ca của các công nhân làm việc tại đây để trở lại đất liền.

Anh được tiếp cận với một nhà khoa học nữ, cô ta giới thiệu với anh về những thứ họ đã sưu tầm được như một viên đạn có thể chui ngược trở vào băng khi nhấn cò. Và nguy hiểm hơn, ngày càng nhiều các vật chất như thế đang được tìm thấy và tổ chức nghi ngờ về một cuộc tấn công được sắp đặt bởi người tương lai nhắm vào thế hệ hiện tại. 

Neil - nhân vật đồng hành nắm giữ nhiều bí mật về TENET. Ảnh: Warner Bros

Anh tìm đến Neil (Robert Pattinson) nhằm truy tìm dấu vết của người đã cung cấp loại vật liệu đặc biệt này. Cuộc truy dấu dẫn Anh đến với Priya - kẻ buôn vũ khí khét tiếng nhất Ấn Độ. Người này tiết lộ với anh về Sator và chuyện hắn có thể giao tiếp với người từ tương lai. Để tiếp cận Sator, Anh tìm gặp Kat - người vợ đang làm tại một viện đấu giá tranh của hắn.

Để đổi lấy cuộc gặp gỡ với Sator, Kat gia yêu cầu cho Anh phải tìm và tiêu hủy bức tranh giả mà cô đã bán cho chính chồng mình - thứ hắn đang lấy ra nhằm chói buộc cuộc hôn nhân không hạnh phúc với cô.

Kat - từ một phụ nữ yếu đuối trở thành con át chủ bài cho cuộc chiến chống diệt chủng hàng loạt. Ảnh: Warner Bros

Anh và Neil lên kế hoạch đột nhập Cảng Tự Do (nơi cất giấu các món đồ nghệ thuật giá trị cao của giới trốn thuế) bằng cách chiếm một chiếc máy bay và đâm thủng lớp bảo vệ vòng ngoài của nó.  Tại đây, họ phát hiện ra một cái Cửa Xoay - thứ giúp người đi qua có thể Nghịch Đảo. Trong cuộc đột kích, hai sát thủ lạ mặt bất ngờ xuất hiện khiến Anh và Neil phải chiến đấu trước khi được đưa ra khỏi tòa nhà dưới danh nghĩa những nạn nhân của vụ tai nạn.

Anh tìm gặp lại Priya và đề nghị bà cho mượn một chiếc cặp (bên trong chứa một phần của Thuật Toán nhưng Anh hiểu lầm là chất phóng xạ Plutonium) làm mồi nhử để tóm gọn Sator.

Sator - kẻ tay sai với tư tưởng khủng bố, nắm giữ nhiều bí mật. Ảnh: Warner Bros

Mặc dù thất bại trong kế hoạch đánh cắp tranh cho Kat, Anh vẫn được tạo cơ hội gặp Sator. Tại đây, Anh nhắc đến vụ đánh bom nhà hát ở Kiev và gợi mở một thương vụ buôn bán chất phóng xạ với hắn. Khi này, Anh chưa biết gì về Thuật Toán và Sator lợi dụng chuyện đó để đồng ý với Anh.

Tallium được chỉ định là nơi cuộc thương thảo diễn ra. Tuy nhiên khi việc đột kịch đoàn xe hộ tống được Anh và Niel dàn dựng gần như thành công, Sator bất ngờ xuất hiện trong trạng thái Nghịch Đảo, hắn chĩa súng vào đầu Kat buộc Anh phải giao nộp chiếc vali rồi sau đó tẩu thoát.

Lúc này, Priya giải thích toàn bộ sự việc cho Anh và tiết lộ về một chiến thuật mới của nguyên lý nghịch đảo - Chiến thuật "Đánh gọng kìm thời gian". Theo đó, những kẻ ở hiện tại ghi nhớ toàn bộ diễn biến của quá khứ, sau đó tại một thời điểm trong tương lai gần, chúng sẽ bước qua Cửa Xoay để đi ngược về thời điểm diễn ra sự việc nhằm đánh chặn trước các hành động của đối phương.

Chiến thuật Gọng Kìm Thời Gian - thứ khiến Tenet trở lên kịch tính, thú vị nhưng cũng là điều làm nhiều người khó hiểu. Ảnh: Warner Bros

Sau khi chiếm được thiết bị, Sator bắn Kat và khiến cho tình trạng của cô tồi tệ. Để cứu Kat (khi còn đang trong tình trạng Nghịch Đảo), cách duy nhất là đưa cô trở về trạng thái bình thường. Khi này, nơi duy nhất có cảnh Cửa Xoay là Cảng Tự Do.

 Anh và Neil hiểu rằng, để đột nhập vào đây, thời điểm hợp lý nhất chính là khi chiếc máy bay đâm lớp bảo vệ. Anh đột nhập vào trước để mở đường cho Neil nhưng lại phát hiện ra, kẻ sát thù mà Anh và Neil đã từng đụng độ tại đây trong quá khứ chính là Anh trong tình trạng Nghịch Đảo hiện tại và một phiên bản Nghịch Đảo của Nghịch Đảo khác (bởi Anh đã bước lại qua cánh Cửa Xoay một lần nữa trong lúc chiến đấu).

Nhiệm vụ thành công, Neil và Kat được đưa qua Cửa Xoay và dòng thời gian mới của 3 nhân vật quay trở về lúc cuộc đột kích vào Cảng Tự Do vừa diễn ra.

Từ đây, cả 3 nhân vật bắt đầu một kế hoạch nhằm ngăn chặn Sator kích hoạt Thuật Toán - thứ đang được đặt tại một nơi thuộc Siberia ngày nay. Hai hướng được vẽ ra, trong đó Neil và Anh cùng sự hỗ trợ của TENET đánh chặn theo dạng Gọng Kìm Thời Gian vào Siberia để hủy bỏ Thuật Toán trong khi Kat quay trở về thời điểm khi cô cùng Sator đang du lịch tại Việt Nam nhằm ngăn chặn hắn bởi Sator cũng đã quay trở về thời điểm đó để thực hiện việc kích hoạt Thuật Toán.

Những nút thắt mở được đan xen với các màn hành động chân thật, đẹp mắt. Ảnh: Warner Bros

Trong chuyến du lịch trước đó, một khoảng thời gian ngắn lúc hai nhân vật của quá khứ đều không có trên tàu và Sator Nghịch Đảo lợi dụng cơ hội này để kích hoạt Thuật Toán - bằng cách tự sát (bởi hắn đang mắc ung thư giai đoạn cuối và khi hắn chết hắn muốn cả thế giới cũng đi theo mình).

Nếu Sator Nghịch Đảo thành công, toàn bộ dòng thời gian sau này và sự xuất hiện của Neil, Anh, TENET trở nên vô nghĩa và kế hoạch của hắn thành công. Kat Nghịch Đảo được giao nhiệm vụ không để hắn tự tử trước khi nhóm của Neil và Anh thu hồi được Thuật Toán.

Nhiệm vụ thành công trước khi Kat ra tay bắn chết Sator Nghịch Đảo. Mọi chuyện được tiết lộ rõ ràng khi trong cuộc chiến gọng kìm thời gian vào Siberia, Neil đã tham gia nhóm Nghịch Đảo trong tương lai và bỏ mạng để cứu Anh của hiện tại. Anh sau này trở thành người đứng đầu tổ chức TENET và là người đã gửi những Neil về quá khứ để bảo vệ anh trong nhiệm vụ tại Kiev, cũng như tiêu diệt Priya, bảo vệ Kat.

Nhiều khán giả đã tỏ ra thất vọng với bộ phim, ở chiều ngược lại là phấn khích tột độ. Ảnh: Warner Bros

Bộ phim Tenet trên thực tế có thể được hiểu như một sự giao thoa của nhiều thương hiệu điện ảnh du hành thời gian nổi tiếng như Back To Future hay Terminator, khi các nhân vật muốn ngược trở lại quá khứ nhằm tiêu diệt mối hiểm họa trong tương lai.

Bộ phim được xây dựng theo phong cách noir đặc trưng của Christopher Nolan với phần kịch bản nhiều nội dung và nút thắt. Việc đại đa số khán giả lắc đầu sau khi xem song tác phẩm là bởi bộ phim xây dựng dòng thời gian theo hai hướng và các cảnh quay liên tục bị xáo trộn dưới góc nhìn của nhiều người.

Nhìn chung, Tenet chưa thể giải quyết được toàn vẹn các câu hỏi lớn của thuyết du hành thời gian hiện đại nhưng đây hoàn toàn là một bộ phim và Christopher Nolan không phải nhà khoa học, ông chỉ mang đến cho khán giả cái nhìn phổ quát nhất của lý thuyết khoa học chứ không góp phần giải thích nó.

Cinematone đánh giá 8/10 điểm cho Tenet. Độc giả quan tâm có thể để lại bình luận trên fanpage hoặc youtube của chúng tôi tại đây. Chúng tôi hy vọng lắng nghe những đóng góp của các bạn về cách giải thích khác cho bộ phim dựa trên góc nhìn và quan điểm cá nhân của bạn.