Oppenheimer - Một kiệt tác về tài năng xây dựng mâu thuẫn đa chiều của Christopher Nolan

Oppenheimer là một trong những tác phẩm gây được chú ý hàng đầu của năm 2023. Phần lớn nguyên nhân dẫn đến sự chờ đợi bộ phim ra mắt có lẽ xuất phát điểm từ chính cái tên Christopher Nolan. Là đạo diễn từng thách thức khán giả với những bộ phim nặng tâm lý, đầy rẫy mâu thuẫn và lý thuyết trong quá khứ, trong lần trở lại này, ông tiếp tục cho thấy tài năng đặc biệt trong việc phát triển kịch bản phim độc đáo, ấn tượng dưới góc nhìn đa chiều và giàu tham vọng.

Oppenheimer bắt đầu với 2 sự kiện song song là 2 phiên điều trần diễn ra gần như cùng lúc. Một với và dưới góc nhìn của Lewis Strauss (Robert Downey Jr. đóng), chủ tịch Ủy ban Năng lượng Nguyên tử Hoa Kỳ và ở phía còn lại là cuộc chiến giành lấy danh dự cũng như quyền được tiếp tục làm việc của J. Robert Oppenheimer (Cillian Murphy đóng) với ngành nghiên cứu năng lượng nguyên tử, thứ mà ông là người đầu tiên mang đến nước Mỹ.

Với một cuộc đời không nhiều bê bối, điều quan trọng nhất trong sự nghiệp của Oppenheimer chắc chắn chính là quá trình ông nghiên cứu để tạo ra những quả bom nguyên tử trong dự án Los Alamos hay còn được biết đến với cái tên dự án Mahattan. Sự thành công của nó cho thấy hiểu biết sâu rộng của loài người trong việc khám phá bản chất và sử dụng sức mạnh của tự nhiên, nhưng cũng đồng thời làm dấy lên câu hỏi về đạo đức và tính nhân văn trong cách khoa học được vận dụng vào thực tiễn.

Một cuộc chạy đua tiến bộ đầy day dứt

Năm 1830, Richard Roberts lần đầu tiên giới thiệu chiếc máy dệt với các khung cửi bằng kim loại có độ bền chắc và hiệu suất làm việc cao hơn. Kể từ phát minh đó, nó khơi mào một cuộc cách mạng hay còn là một chạy đua của cả thế giới, chuyển đổi từ những công việc vốn trước đó được sản xuất thủ công sang sử dụng máy móc.

Tiếp theo đó, thế giới chứng kiến nhiều cuộc chạy đua liên tiếp và chạy đua nghiên cứu vật lý hiện đại của các nhà khoa học đầu thế kỷ 20 cũng là một trong những thách thức như vậy. Vào thời điểm ban đầu của mình, J. Robert Oppenheimer cố gắng theo đuổi đam mê nghiên cứu chuyển động của các hạt lượng tử, một lý thuyết mới được đề xuất trước đó bởi Albert Einstein.

Phim là câu chuyện đầy chiêm nghiệm về cách thế giới xoay chuyển với những cuộc chạy đua

Tuy nhiên ở lần này, thế giới lại đứng giữa thách thức lớn lao hơn tất cả. Việc bước sâu vào khám phá khoa học không chỉ mang lại hiểu biết về một nhánh mới của nghiên cứu vật lý mà nó còn tạo ra những công trình có tác động khủng khiếp hơn nhiều. Đặt trong bối cảnh căng thẳng của cuộc chiến tranh thế giới lần thứ 2, những gì mà Oppenheimer và nhóm của ông đang thực hiện lại là mở đầu cho một cách mạng còn tồi tệ hơn: cuộc chạy đua hạt nhân.

Sự khơi mào này không chỉ đặt thách thức với thế giới mà nó cũng kéo theo nhiều những hệ quả, tạo ra hàng loạt những tư tưởng đối lập, những nghi hoặc, những sự phản bội, vụn vỡ... Bộ phim là một câu chuyện đầy chiêm nghiệm và phản ánh nhiều mặt trái của sự đánh đổi.

Câu trích dẫn trong Kinh thánh của đạo Hindu đã được sử dụng hai lần trong phim với mục đích nhắc nhở lại không chỉ khán giả mà còn cả những người đã và sẽ khơi mào những cuộc cách mạng có thể tác động đến tồn vong toàn nhân loại: "Bây giờ ta đã trở thành Thần chết, kẻ hủy diệt thế giới."

Kịch bản đa chiều, nhiều thách thức đối lập

Bộ phim mới của Christopher Nolan là một thách thức trong 3 giờ đồng hồ trình chiếu. Phim có mở màn rất vội vàng và duy trì mạch kể chuyện như vậy đến tận cuối phim. Có lẽ hiếm dự án phim điện ảnh nào với thời lượng lớn đến vậy lại sở hữu những phần thoại dày và nhiều thuật ngữ cũng như cách đối thoại phức tạp như ở Oppenheimer.

Trong phim, đạo diễn không chỉ đề cập đến những khái niệm vốn không quen thuộc với khán giả đại chúng liên quan đến khoa học lượng tử, cách thức hoạt động của nguyên tử cũng như các đề xuất và ý tưởng khởi phát của việc lợi dụng vật chất để hình thành một loại vũ khí có tính hủy diệt khủng khiếp nhất lịch sử, mà đó còn là rất nhiều những cái tên, những quan điểm, những thuật ngữ khó hiểu đối với đa phần người xem vốn không nhiều quan tâm đến những câu chuyện chính trị.

Kịch bản xây dựng đa chiều, dưới những góc nhìn đối lập và hàng loạt thuật ngữ, câu chuyện, quan điểm lịch sử phức tạp

Phim cũng nhắc đến nhiều sự kiện lịch sử, nhiều trường phái - quan điểm đối lập trong bối cảnh một nước Mỹ biến động mạnh mẽ. Chính vì thế, nếu như chỉ mất tập trung một chút thôi, người xem dễ dàng bỏ qua những tình tiết quan trọng, ảnh hưởng đến cả mạch phim.

Christopher Nolan là tên tuổi đạo diễn tự đặt thách thức cho bản thân và bằng cách thần kỳ nào đó, ông đã vượt qua bất chấp các điều kiện bất lợi xung quanh. Điều này giống một phần tính cách nhân vật Oppenheimer được lột tả trong phim. Một người phải đứng giữa lằn ranh của khoa học và đạo đức giống như một vị đạo diễn đứng giữa lựa chọn thương mại và nghệ thuật.

Trong mỗi một phân cảnh, người xem có thể nhận ra rằng bản thân kịch bản chỉ giống như cách để đạo diễn đưa cho khán giả những câu hỏi. Nolan không đi sâu vào bất cứ quan điểm cá nhân nào, không giải quyết mâu thuẫn được phát triển. Ông không tham vọng muốn cho thấy mặt tốt - xấu của vấn đề mà đơn thuần, dưới 2 góc nhìn cả chủ quan lẫn khách quan, cố gắng xây dựng những biến động khi đặt bên trong bối cảnh lịch sử thực tế mà nó xuất hiện.

Xuyên suốt thời lượng phim, Oppenheimer cho thấy bản thân đã bị tác động bởi nhiều con người, nhiều trường phái - quan điểm khác nhau. Ông ta dễ thay đổi nhưng cũng dễ tìm lại bản chất thực tế của con người mình. Nhân vật không đấu tranh mạnh mẽ, ít bày tỏ chính kiến một cách rõ ràng nhưng cũng không phải là một người dễ từ bỏ và thiếu kiên quyết. Chính điều này đã khiến cho bộ phim trở thành một bức tranh đầy phức tạp và đa chiều.

Dàn diễn viên đa dạng, trải nghiệm điện ảnh ấn tượng

Khó có thể tìm thấy lời chê trách nào cho dàn diễn viên đa dạng của bộ phim. Quy tụ lượng lớn các ngôi sao đã thành danh tại Hollywood, Oppenheimer là màn trình diễn có nhiều điểm nhấn nhờ những gương mặt vốn rất quen thuộc nhưng không nhàm chán của điện ảnh Hoa Kỳ. Dù xuất hiện với thời lượng nhiều hay ít, vai trò lớn hay nhỏ, các ngôi sao thực sự đã tỏa sáng với địa phận được giao phó của chính họ.

Cillian Murphy chứng minh năng lực diễn xuất ấn tượng với khả năng đọc thoại trôi chảy và ánh nhìn nặng tâm lý.

Nhân vật Oppenheimer dưới góc nhìn của Nolan vẫn là một con người với những cảm xúc lẫn lộn và cám dỗ rất căn bản. Phim không khai thác sâu vào những day dứt bởi không ai biết được, ở thời điểm thực tế lúc đó nhà vật lý lý thuyết này suy nghĩ và cảm nhận thấy điều gì. Dẫu vậy, Murphy đã thúc đẩy được một hình tượng có chiều sâu, có khao khát và có cả sự thương xót.

Robert Downey Jr. cũng có màn hóa thân ấn tượng trong bộ phim. Nam tài tử Người Sắt tạo được ấn tượng với nét diễn từ tốn nhưng đầy sức nặng. Từng cử chỉ, ánh mắt đều toát lên tính cách cần có của Lewis Strauss, một kẻ thông minh, sắc sảo nhưng bị chính tham vọng của bản thân nuốt chửng.

Màn trình diễn của Robert Downey Jr. cũng tạo được ấn tượng mạnh mẽ không kém nhân vật chính

Những cái tên khác như Matt Damon, Emily Blunt, Rami Malek, Florence Pugh... cũng là bổ sung cần thiết và lựa chọn an toàn cho bộ phim. Với một dự án kén khán giả như Oppenheimer, sự góp mặt của dàn ngôi sao phong phú, chính là lời giải cho bài toán kinh tế được xem xét cẩn thận của nhà làm phim kỳ cựu.

Về khía cạnh trải nghiệm thị giác, Oppenheimer cần nhận được nhiều lợi khen ngợi nhờ những cảnh quay sắc nét, đa dạng với sự đầu tư chỉn chu trong tạo dựng bối cảnh. Mỗi tạo hình đều toát lên sự quyến rũ và chân thực giúp níu chân ngay cả những khán giả mất kiên nhẫn nhất. Các hiệu ứng được lồng ghép đúng lúc, đúng chỗ trên nền âm nhạc ấn tượng, có kịch tính, cao trào đã giúp thúc đẩy trải nghiệm độc đáo cho bộ phim.

Nhìn chung, ngay cả khi khó có thể nắm bắt được hầu hết những tình tiết, nhân vật lịch sử được bộ phim khai thác, sử dụng, dẫu vậy Oppenheimer vẫn là một dự án điện ảnh đầy thuyết phục. Phim sở hữu kịch bản dày lời thoại, nhịp phim nhanh lôi cuốn cùng diễn xuất ấn tượng, hình ảnh sắc sảo trên nền âm nhạc đầy cao trào. Oppenheimer trở thành một kiệt tác trong việc phát triển tư duy làm phim độc đáo, một bước tiến ấn tượng trong xây dựng kịch bản đa chiều và thách thức.

Cinematone đánh giá 9 trên 10 điểm cho Oppenheimer. Độc giả đã thưởng thức bộ phim có thể tham gia chấm điểm cùng Cinematone tại đây.